Podczas seminarium eksperckiego „W stronę zielonej spójności” (29 stycznia 2025 r. w Krakowie), zorganizowanego przez Polską Zieloną Sieć wspólnie z CEE Bankwatch Network i z E3G, wypracowaliśmy konkretne postulaty dotyczące polskiej prezydencji i instytucji europejskich w zakresie kształtu polityki spójności po 2027 roku – jeszcze sprawniejszej i bardziej ekologicznej niż dotychczas. Wiele z nich zostało dostrzeżonych przez polski rząd już podczas oficjalnej konferencji polskiej prezydencji na temat spójności, która odbyła się pod koniec stycznia w Krakowie. Teraz nadszedł czas, aby przełożyć je na konkretne działania i uwzględnić w przepisach określających kształt unijnego budżetu na lata 2028–2034.
Pierwsza duża konferencja polskiej prezydencji w Radzie UE dotyczyła spójności – celu traktatowego UE, w ramach którego wspólnota dąży do wyrównywania różnic rozwojowych pomiędzy swoimi regionami. Polityka spójności jest największa polityką inwestycyjną UE wartą około 1/3 wieloletniego, 7-letniego budżetu Unii.
W przeddzień tego wydarzenia, 29 stycznia 2025, zorganizowaliśmy w Krakowie wspólnie z CEE Bankwatch Network i z E3G seminarium eksperckie pod patronatem polskiej prezydencji pt. „W stronę zielonej spójności”. Jego celem było przedyskutowanie jak powinien być skonstruowany unijny budżet w kolejnej perspektywie (2028-2034) i co powinny finansować fundusze strukturalne, aby jak najlepiej wdrażać priorytety Europejskiego Zielonego Ładu. Na nasze zaproszenie do Krakowa przyjechało ponad 35 osób, reprezentujących europejskie i polskie think-tanki i NGO zajmujące się transformacją energetyczną, mieszkalnictwem, czy zasadami horyzontalnymi obowiązującymi w Funduszach Europejskich (m.in. Forum Energii, Climate Action Network – Europe, European Climate Foundation, EKO Unia itd.).
W pierwszej sesji, moderowanej przez Anelię Stefanovą z CEE Bankwatch Network, rozmawialiśmy o architekturze przyszłej polityki spójności, jej powiązaniu ze strategiami i innymi politykami i instrumentami UE. Wystąpienia wprowadzające przygotowali: Olivier Vardakoulias (CAN Europe), Radomir Matczak (Komitet Zagospodarowania Przestrzennego PAN, InnoBaltica) i Krzysztof Mrozek (Polska Zielona Sieć). Podczas tej sesji zaprezentowaliśmy nasze rekomendacje PZS dla przyszłej polityki spójności „W stronę zielonej spójności” w wersji polskiej i angielskiej. Druga sesja była poświęcona priorytetom finansowania zielonych inwestycji ze środków polityki spójności. W dyskusji moderowanej przez Maike Kirsch z E3G wzięli udział: Sonia Buchholtz (Forum Energii), Alba Berhami Sintomer (E3G), Michał Sobczyk (SEO) i Paweł Czyżak (EMBER).
KLIKNIJ I POBIERZ
Głównym celem spotkania, poza wymianą poglądów i rekomendacji oraz networkingiem polskich i europejskich organizacji było sformułowanie kluczowych postulatów wobec „zielonej polityki spójności” do przekazania polskiej prezydencji oraz krajowym i unijnym decydentom podczas oficjalnej konferencji pt. „Rozwój po europejsku. Jaka polityka rozwoju dla bezpiecznej, odpornej i globalnie konkurencyjnej Unii Europejskiej?”.
Najważniejsze sformułowane przez nas postulaty to:
- Wzmocnienie roli polityki spójności w koordynacji innych działań i polityk UE w obszarze zielonej transformacji.
- Mądre wzmocnienie reformatorskiego potencjału polityki spójności.
- Zwiększenie podmiotowości i udziału społeczeństwa w polityce spójności.
- Dalsza regionalizacja polityki spójności.
- Wzmacnianie potencjału wspólnot lokalnych.
- Poprawa dostępu do funduszy europejskich dla różnych typów beneficjentów.
- Zaangażowanie obywateli w osiąganie długoterminowych celów polityki spójności.
- Mocniejsze wsparcie dla wypracowywania „wartości dodanej” dzięki inwestycjom polityki spójności.
- Lepsze dostosowanie wsparcia funduszy europejskich do potrzeb poszczególnych technologii.
- Mapowanie potrzeb inwestycyjnych w zakresie dekarbonizacji przed rozpoczęciem programowania nowej perspektywy.
- Wzmocnienie roli polityki spójności we wsparciu unijnych dóbr publicznych i wyrównywaniu nierówności.
- Wydzielenie w ramach polityki spójności funduszu na rzecz bioróżnorodności wspierającego wdrażanie NRL.
Zostały one przekazane m.in. wiceministrowi klimatu i środowiska Krzysztofowi Boleście, który w podsumowaniu konferencji przywołał wiele z nich.
Galeria zdjęć