Sprawiedliwa transformacja

Czym jest sprawiedliwa transformacja?

Polska gospodarka nadal oparta jest na węglu tak mocno, jak żadna inna w Europie i wymaga pilnej transformacji. Nie tylko dlatego, że postępujący kryzys klimatyczny wymusza odejście od paliw kopalnych. Polski węgiel jest niekonkurencyjny na światowym rynku, a kopalnie stały się nierentowne. Odejście od tego paliwa kopalnego jest dla Polski ogromnym wyzwaniem zarówno finansowym, jak i społecznym. Dlatego regiony węglowe potrzebują sprawiedliwej transformacji (ang. Just Transition, JT), która jest odejściem gospodarki (lokalnej, krajowej) od eksploatacji paliw kopalnych, z uwzględnieniem zrównoważonego rozwoju i dobrostanu lokalnej społeczności tj. przy zapewnieniu wzrostu (regionu), nowych miejsc pracy i chroniąc środowisko naturalne. 

Wraz z zamykaniem elektrowni i kopalń stanowiących od dekad filary lokalnych gospodarek i integrujących społeczności lokalne, trzeba w mądry, przejrzysty i otwarty sposób planować i inwestować w alternatywne gałęzie gospodarki. Sprawiedliwa transformacja się nie uda, jeżeli w proces decyzyjny nie zostaną włączone społeczności lokalne, których decyzje te dotkną najbardziej. Tylko szeroki udział społeczny w decyzjach dotyczących przyszłości regionów węglowych umożliwi sprostanie tym wyzwaniom. 

Finansowanie 

Procesy te są trudne i kosztowne, dlatego specjalnie w tym celu Unia Europejska powołała do życia Fundusz Sprawiedliwej Transformacji. Dla polskich regionów węglowych przewidziano łącznie ok 3,8 mld Euro. Uzyskanie tych pieniędzy to jednak złożony proces, który musi być oparty o Terytorialne Plany Sprawiedliwej Transformacji, zgodne z europejską polityką klimatyczną. 

W niektórych przypadkach środki są zagrożone. Śląsk, będący największym regionem węglowym w Europie, nadal nie wykluczył otwarcia kolejnych kopalń w Mysłowicach, Rybniku i Dankowicach, a sam proces odejścia od węgla został tam wydłużony do 2049 roku, co jest zupełnie sprzeczne z europejską polityką klimatyczną.

Co chcemy osiągnąć?

Celem projektów dotyczących sprawiedliwej transformacji, prowadzonych przez Polską Zieloną Sieć, jest przede wszystkim:

przyspieszenie terminów zamknięcia kopalń przy zapewnieniu zrównoważonego rozwoju regionów węglowych.  zwiększenie zaangażowania społeczności lokalnych w planowaniu działań transformacynych, aby odpowiadały one na realne potrzeby i możliwości regionu.

Polska Zielona Sieć od 2017 roku inicjuje i wspiera procesy sprawiedliwej transformacji poprzez:

budowanie lokalnych koalicji i komitetów monitorujących
(np. Forum Partnerstwa Wielkopolski Wschodniej) współtworzenie polityk publicznych, które stwarzają możliwość zrównoważonego zatrudnienia i zdrowego życia dla społeczności dotkniętych procesem stopniowego zamykania kopalń i elektrowni węglowych
(okrągłe stoły, udział w pracach komisji parlamentarnych,  prowadzenie szkoleń i rzetelnej komunikacji medialnej na temat wyzwań, perspektyw, możliwości i korzyści płynących ze sprawiedliwej transformacji, stymulowanie i nagłaśnianie debaty publicznej na temat przyszłości regionów górniczych na Śląsku i w Wielkopolsce Wschodniej.
(wysłuchania publiczne, 

Sprawiedliwa transformacja jest w naszym kraju wyzwaniem na tyle kluczowym, że w 2018 roku uruchomiliśmy odrębną stronę internetową (sprawiedliwa-transformacja.pl) oraz profil na Twitterze (twitter.com/sprawiedliwa_t) poświęcone wyłącznie tym zagadnieniom.

Znajdą tam Państwo:

bliższe informacje na temat sprawiedliwej transformacji 
– wyzwań, możliwości, korzyści, finansowania aktualności i zaproszenia na bieżące wydarzenia publikacje tematyczne  szczegółowy opis realizowanych przez nas projektów

Gorąco polecamy!