Podczas seminarium eksperckiego „W stronę zielonej spójności” (29 stycznia 2025 r. w Krakowie), zorganizowanego przez Polską Zieloną Sieć wspólnie z CEE Bankwatch Network i z E3G, wypracowaliśmy konkretne postulaty dotyczące polskiej prezydencji i instytucji europejskich w zakresie kształtu polityki spójności po 2027 roku – jeszcze sprawniejszej i bardziej ekologicznej niż dotychczas. Wiele z nich zostało dostrzeżonych przez polski rząd już podczas oficjalnej konferencji polskiej prezydencji na temat spójności, która odbyła się pod koniec stycznia w Krakowie. Teraz nadszedł czas, aby przełożyć je na konkretne działania i uwzględnić w przepisach określających kształt unijnego budżetu na lata 2028–2034.

Pierwsza duża konferencja polskiej prezydencji w Radzie UE dotyczyła spójności – celu traktatowego UE, w ramach którego wspólnota dąży do wyrównywania różnic rozwojowych pomiędzy swoimi regionami. Polityka spójności jest największa polityką inwestycyjną UE wartą około 1/3 wieloletniego, 7-letniego budżetu Unii. 

W przeddzień tego wydarzenia, 29 stycznia 2025, zorganizowaliśmy w Krakowie wspólnie z CEE Bankwatch Network i z E3G seminarium eksperckie pod patronatem polskiej prezydencji pt. „W stronę zielonej spójności”. Jego celem było przedyskutowanie jak powinien być skonstruowany unijny budżet w kolejnej perspektywie (2028-2034) i co powinny finansować fundusze strukturalne, aby jak najlepiej wdrażać priorytety Europejskiego Zielonego Ładu. Na nasze zaproszenie do Krakowa przyjechało ponad 35 osób, reprezentujących europejskie i polskie think-tanki i NGO zajmujące się transformacją energetyczną, mieszkalnictwem, czy zasadami horyzontalnymi obowiązującymi w Funduszach Europejskich (m.in. Forum Energii, Climate Action Network – Europe, European Climate Foundation, EKO Unia itd.).

 

 

 Postulaty wobec „zielonej polityki spójności”

 

W pierwszej sesji, moderowanej przez Anelię Stefanovą z CEE Bankwatch Network, rozmawialiśmy o architekturze przyszłej polityki spójności, jej powiązaniu ze strategiami i innymi politykami i instrumentami UE. Wystąpienia wprowadzające przygotowali: Olivier Vardakoulias (CAN Europe), Radomir Matczak (Komitet Zagospodarowania Przestrzennego PAN, InnoBaltica) i Krzysztof Mrozek (Polska Zielona Sieć). Podczas tej sesji zaprezentowaliśmy nasze rekomendacje PZS dla przyszłej polityki spójności „W stronę zielonej spójności” (link PL, link EN). Druga sesja była poświęcona priorytetom finansowania zielonych inwestycji ze środków polityki spójności. W dyskusji moderowanej przez Maike Kirsch z E3G wzięli udział: Sonia Buchholtz (Forum Energii), Alba Berhami Sintomer (E3G), Michał Sobczyk (SEO) i Paweł Czyżak (EMBER).

Głównym celem spotkania, poza wymianą poglądów i rekomendacji oraz networkingiem polskich i europejskich organizacji było sformułowanie kluczowych postulatów wobec „zielonej polityki spójności” do przekazania polskiej prezydencji oraz krajowym i unijnym decydentom podczas oficjalnej konferencji pt. „Rozwój po europejsku. Jaka polityka rozwoju dla bezpiecznej, odpornej i globalnie konkurencyjnej Unii Europejskiej?”.

Najważniejsze sformułowane przez nas postulaty to:

  1. Wzmocnienie roli polityki spójności w koordynacji innych działań i polityk UE w obszarze zielonej transformacji.
  2. Mądre wzmocnienie reformatorskiego potencjału polityki spójności.
  3. Zwiększenie podmiotowości i udziału społeczeństwa w polityce spójności. 
  4.  Dalsza regionalizacja polityki spójności.
  5. Wzmacnianie potencjału wspólnot lokalnych.
  6. Poprawa dostępu do funduszy europejskich dla różnych typów beneficjentów.
  7. Zaangażowanie obywateli w osiąganie długoterminowych celów polityki spójności.
  8. Mocniejsze wsparcie dla wypracowywania „wartości dodanej” dzięki inwestycjom polityki spójności.
  9. Lepsze dostosowanie wsparcia funduszy europejskich do potrzeb poszczególnych technologii.
  10. Mapowanie potrzeb inwestycyjnych w zakresie dekarbonizacji przed rozpoczęciem programowania nowej perspektywy.
  11. Wzmocnienie roli polityki spójności we wsparciu unijnych dóbr publicznych i wyrównywaniu nierówności.
  12. Wydzielenie w ramach polityki spójności funduszu na rzecz bioróżnorodności wspierającego wdrażanie NRL.

Zostały one przekazane m.in. wiceministrowi klimatu i środowiska Krzysztofowi Boleście, który w podsumowaniu konferencji przywołał wiele z nich.

 

 

Galeria zdjęć