W obliczu narastających wyzwań klimatycznych, gospodarczych i społecznych, ponad 30 organizacji – w tym sieci zrzeszające łącznie ponad 250 organizacji pozarządowych – podpisało apel o bardziej ambitną, zieloną i społeczną politykę spójności po 2027 r. Petycja skierowana do Posłanek i Posłów do Parlamentu Europejskiego podkreśla, że polityka spójności powinna stać się fundamentem europejskiego bezpieczeństwa, wzmacniając odporność na obecne i przyszłe kryzysy.
W środę, 26 marca, zaprezentowaliśmy nasze stanowisko w Parlamencie Europejskim w Brukseli. Podczas dyskusji okrągłego stołu rozmawialiśmy z posłami i ekspertami o koncepcjach przyszłego unijnego budżetu. Nazajutrz stanowisko trafiło do ponad 300 europosłów zajmujących się tematyką środowiska, klimatu, energii i funduszy UE.
Z petycją w Parlamencie Europejskim (fot. Krzysztof Mrozek)
Polityka spójności to najbardziej demokratyczna, zdecentralizowana i partycypacyjna polityka w historii Unii Europejskiej. Będąc blisko obywateli, buduje zaufanie i poparcie społeczne dla integracji europejskiej oraz wzmacnia odporność Wspólnoty na obecne i przyszłe kryzysy. A tych nie brakuje – od ekstremalnych zjawisk pogodowych, przez rosnące ceny energii, aż po napięcia geopolityczne. W obliczu dynamicznych zmian demokracja i bezpieczeństwo stają przed nowymi wyzwaniami, a skutki kryzysu klimatycznego coraz mocniej wpływają na codzienne życie ludzi. W tym krajobrazie niepewności polityka spójności nie może pozostawać w tyle – jej modernizacja jest kluczowa, by skutecznie reagować na współczesne zagrożenia i budować odporną, zieloną przyszłość dla Europy. Właśnie takie założenia legły u podstaw petycji „W niepewnych czasach potrzebujemy więcej Zielonej Spójności jako podstawy europejskiego bezpieczeństwa”, skierowanej do nowo wybranych Posłanek i Posłów do Parlamentu Europejskiego.
Przyszłość polityki spójności UE rozstrzyga się TERAZ!
Nasza petycja, to głos organizacji społeczeństwa obywatelskiego w sprawie przyszłego kształtu polityki spójności – największego programu inwestycyjnego UE, stanowiącego aż jedną trzecią unijnego budżetu. To od dzisiejszych decyzji zależy przyszły rozwój regionów i jakość życia milionów Europejczyków. Rok 2025 jest przełomowy – to dziś zapadają kluczowe decyzje dotyczące budżetu UE na lata 2028–2034. Dlatego właśnie teraz musimy mówić głośno o priorytetach, wartościach i kierunkach, które powinny kształtować przyszłość wspólnotowej polityki inwestycyjnej.
„Petycja powstała, ponieważ rola Parlamentu Europejskiego w negocjacjach nowego budżetu jest fundamentalna, a europosłowie powinni być ambasadorami dobrych, progresywnych rozwiązań i promotorami nowej polityki spójności. W skali UE są wyjątkowi – pracują w Brukseli i Strasburgu, ale są głęboko zakorzenieni w lokalnych społecznościach i dostrzegają wpływ polityki spójności od Konina po Paryż, od Bełchatowa po Kopenhagę” – podkreślił Krzysztof Mrozek z Polskiej Zielonej Sieci, jeden z autorów petycji.
kliknij i pobierz
Rekomendacje dla nowej polityki spójności
Sygnatariusze apelu wskazują konkretne rekomendacje dla nowej polityki spójności, w tym:
- Skuteczniejsza polityka spójności – uproszczenie zasad finansowania oraz lepsze powiązanie polityki spójności z krajowymi strategiami rozwoju.
- Większa rola samorządów i partnerów społecznych – wdrożenie modelu partnerstwa 3D, zwiększającego podmiotowość regionów i partnerów społecznych w realizacji inwestycji.
- Większy budżet na spójność i transformację – aby UE mogła skutecznie odpowiadać na wyzwania przyszłości, potrzeba co najmniej 2 bilionów euro w nowym budżecie, z czego połowa powinna zostać przeznaczona na zieloną transformację.
- Pełna dekarbonizacja i inwestycje w odnawialne źródła energii – całkowite wykluczenie wsparcia dla paliw kopalnych i szkodliwych technologii.
- Silniejszy wymiar społeczny transformacji – przeciwdziałanie ubóstwu energetycznemu, rozwój zielonych kompetencji na rynku pracy oraz wspieranie energetyki obywatelskiej, a także kontynuacja Funduszu Sprawiedliwej Transformacji
- Lepsza ochrona przyrody i odbudowa bioróżnorodności – dedykowany fundusz finansujący wdrażanie prawa o odbudowie zasobów przyrodniczych (NRL) z wykorzystaniem rozwiązań opartych na przyrodzie (NBS)
Zaproszenie do szerokiej debaty
Rozmowy na temat nowego budżetu UE (2028-2034) już trwają. „Ruszają negocjacje nowego budżetu Unii Europejskiej. W związku z tym rola Parlamentu Europejskiego będzie tylko rosła. W tej kadencji pojawiło się wielu nowych europosłów – chcemy już teraz przyciągnąć ich uwagę, zaangażować i zachęcić do działania na rzecz zielonej transformacji” – podkreślił Krzysztof Mrozek z Polskiej Zielonej Sieci, jeden z autorów petycji.
Organizacje pozarządowe zachęcają do szerokiej debaty i uwzględnienia ich postulatów. Podkreślają konieczność strategicznego planowania oraz priorytetowego traktowania obszarów takich jak: sprawiedliwa transformacja regionów węglowych, rozwój zielonych umiejętności, energetyka obywatelska, edukacja ekologiczna, poprawa efektywności energetycznej, zrównoważony transport oraz adaptacja do zmian klimatu.