Na konsultacje społeczne kilku tysięcy stron przepisów składających się na unijny pakiet „Fit for 55” polski rząd zaoferował stronie społecznej 48 godzin. Trudno o bardziej obrazowy przykład obnażający stosunek resortu środowiska do dialogu ze społeczeństwem.

22 września Ministerstwo Klimatu i Środowiska ogłosiło na swojej stronie internetowej, że w celu przygotowania polskiego stanowiska w sprawie pakietu „Fit for 55”, przez 48 godzin zaprasza wszystkich do „przesłania komentarzy, które będą pomocne przy formułowaniu stanowiska Rządu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie komunikatu, z uwzględnieniem aspektu społecznego, gospodarczego, prawnego i finansowego.” Termin tych „konsultacji” nie był wcześniej zapowiadany. Informacji o nich do dziś próżno też szukać w mediach społecznościowych ministerstwa, czyli w najbardziej efektywnym kanale komunikacji ze stroną społeczną.

Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć przesłał do ministerstwa swoje stanowisko, w którym wyraził, jak zawsze, gotowość do wzięcia aktywnego udziału i do nagłośnienia konsultacji społecznych tak ważnego dokumentu. Wyraził jednak zarazem stanowczy sprzeciw, wobec skandalicznej formie ogłoszonych konsultacji, urągającej standardom państwa demokratycznego. Forma taka narusza m.in. unijną zasadę partnerstwa (Europejski kodeks postępowania w zakresie partnerstwa w ramach europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych z 2014 roku).

– Stawka jest ogromna. Od ostatecznego kształtu pakietu „Fit for 55” zależy czy najbliższa dekada pozwoli Europie przestawić gospodarkę na zielone tory, wypełnić zobowiązania Porozumienia Paryskiego i zmniejszyć presję naszego kontynentu na klimat, czy też przepisy zostaną „rozwodnione” lub wręcz zablokowane – mówi Joanna Furmaga, prezeska Polskiej Zielonej Sieci.

W pakiecie „Fit for 55” poważnych analiz, konsultacji i doprecyzowania wymagają m.in. propozycje wzmocnienia społecznych gwarancji towarzyszących rozszerzeniu systemu Europejskiego Handlu Emisjami (ETS+), nowelizacji dyrektywy o promowaniu OZE (RED 2) rozporządzenia dotyczącego wspólnego wysiłku redukcyjnego (ESR), promowania czystego transportu, regulacji dotyczących efektywnej pomocy technicznej dla państw członkowskich i wiele innych.

Konsultacje stanowiska wobec pakietu przepisów obejmującego 1938 stron, o tak horyzontalnym zakresie, jeśli mają służyć rzeczywistemu, konstruktywnego dialogowi a nie grze pozorów, wymagają nie tylko wcześniejszej zapowiedzi i dłuższych terminów ale i zwiększenia transparentności działań całego rządu. Należy przypomnieć, że nadal nieznane pozostają wyniki szeroko zakrojonych, przeprowadzonych wiosną 2021 r. konsultacji społecznych Krajowego Planu Odbudowy ani Umowy Partnerstwa. W dalszym ciągu uniemożliwia to weryfikację, czy i jakie postulaty ekspertów pozarządowych zostały w ogóle uwzględnione w propozycji KPO przesłanej przez polski rząd Komisji Europejskiej.