29 maja 2025 r. w Miejskim Inkubatorze Przedsiębiorczości – Rawa Ink w Katowicach odbył się warsztat edukacyjny „Zrównoważona mobilność w Twoim mieście: warsztaty o inicjatywach i rozwiązaniach”, zorganizowany przez Polską Zieloną Sieć. Wydarzenie było poświęcone wyzwaniom i możliwościom związanym z ekologiczną transformacją transportu w miastach oraz inicjatywom wspierającym zrównoważoną mobilność. Spotkanie poprowadzili Magdalena Jochemczyk – badaczka działająca w obszarze zrównoważonej mobilności oraz Wojciech Lesiak – badacz, architekt i urbanista. To już kolejny warsztat zorganizowane przez nas w ramach projektu Regionalne Obserwatorium Procesu Transformacji 2.0 (ROPT 2.0).
– Mobilność w przestrzeni powinna być projektowana z perspektywy użytkownika – człowieka i jego ciała – podkreślała Magdalena Jochemczyk, badaczka i ekspertka partycypacji społecznej w mobilności, podczas warsztatu w Katowicach. Jej zdaniem tylko takie podejście pozwala już na etapie planowania infrastruktury adekwatnie odpowiadać na rzeczywiste potrzeby mieszkańców. Ekspertka zaznaczyła, że zbyt często zagadnienia mobilności opierają się wyłącznie jedynie na wiedzy specjalistów. – Tymczasem kluczowe znaczenie ma codzienne doświadczenie użytkowników – osób, które faktycznie korzystają z przestrzeni – dodała.
Podobny pogląd przedstawił Wojciech Lesiak, badacz, architekt i urbanista, który zwrócił uwagę na znaczenie uwzględniania perspektywy użytkownika przy planowaniu infrastruktury mobilnej. Ekspert dodał, że rzadko zdarza się projektować nowe miasta – najczęściej chodzi o poprawę mobilności w już istniejących. W takich przypadkach warto skorzystać z narzędzi takich jak badanie natężenia ruchu, obserwacje zachowań ludzi czy modelowanie ruchu. – Bardzo ważne są też działania angażujące mieszkańców m.in. spacery badawcze, konsultacje społeczne oraz eksperymenty, które pomagają tworzyć bardziej dostępną przestrzeń i unikać kosztownych błędów – podkreślił Wojciech Lesiak.
Przestrzeń dostępna dla wszystkich
Ekspert przedstawił również konkretne przykłady rozwiązań poprawiających mobilność i funkcjonowanie systemów transportowych, które można zaobserwować w miastach Polski i Europy. – Podstawową formą poruszania się powinno być chodzenie, jazda na rowerze, a następnie korzystanie z transportu publicznego. Jesteśmy stworzeni do chodzenia – podkreślił Wojciech Lesiak. Zwrócił uwagę, że dominacja samochodów i infrastruktury dostosowanej do nich wyklucza wiele grup społecznych. Z tego rodzaju transportu mogą korzystać głównie osoby pełnoletnie, zdrowe i z odpowiednimi zasobami finansowymi na zakup i utrzymanie auta. – Zrównoważona mobilność to rozwiązanie inkluzywne, które daje ludziom realny wybór – dodał.
Z stronę przyjaznego świata
Wydarzenie było także okazją do wymiany doświadczeń pomiędzy mieszkańcami Górnośląsko-Zagłębiowskiej metropolii oraz przedstawicielami urzędów miejskich i organizacji pozarządowych. – Musimy wdrożyć rozwiązania z zakresu zrównoważonej mobilności, jeśli chcemy żyć w świecie bezpiecznym, zdrowym i przyjemnym – podkreślił Kamil Szewczyk z Polskiej Zielonej Sieci, podsumowując warsztat w Katowicach. Jak pokazali eksperci, kluczem do skutecznej zmiany jest projektowanie transportu z perspektywy użytkowników, łączenie różnych metod planowania oraz aktywne angażowanie społeczności. Tylko takie podejście pozwoli stworzyć system mobilności dostosowany do realnych potrzeb mieszkańców, który będzie jednocześnie inkluzywny i przyjazny dla środowiska.
Spotkanie realizowane jest w ramach projektu „Regionalne Obserwatorium Procesu Transformacji 2.0 (ROPT 2.0)”. Okres realizacji projektu: 01.04.2024 – 31.12.2026. Wartość projektu: 11.420.126,06 PLN, w całości dofinansowany z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji. Liderem projektu jest Województwo Śląskie.