Transformacja energetyczna to nie wybór – to konieczność. W obliczu kryzysu klimatycznego oraz rosnącego ubóstwa energetycznego i transportowego w Unii Europejskiej, potrzebujemy pilnych i zdecydowanych działań. Emisje z budynków i transportu drogowego wciąż nie spadają wystarczająco szybko – dlatego UE od 2027 r. wprowadza nowy system ETS2, który ma zmienić sposób, w jaki ogrzewamy nasze domy i poruszamy się na co dzień. Aby ta zmiana była sprawiedliwa i wspierała tych, którzy najbardziej jej potrzebują, powstał projekt LIFE Effect – wspólna inicjatywa organizacji społecznych, która daje ludziom głos i realny wpływ na przyszłość transformacji.
kliknij i wejdź na stronę projektu
System ETS 2 (Europejski System Handlu Emisjami dla budynków i transportu drogowego) zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2027 roku. Wprowadzenie opłat za emisję w ramach ETS2 niesie ryzyko zwiększenia obciążeń finansowych dla gospodarstw domowych, zwłaszcza tych o niższych dochodach, dotkniętych ubóstwem energetycznym i transportowym. Dlatego też, aby zapewnić, że transformacja energetyczna będzie sprawiedliwa i nie pogłębi ubóstwa, Unia Europejska ustanowiła Społeczny Fundusz Klimatyczny (SFK), który zacznie funkcjonować w 2026 roku i stanie się kluczowym instrumentem umożliwiającym sprawiedliwą transformację energetyczną.
Celem SFK jest wspieranie najbardziej potrzebujących poprzez finansowanie projektów związanych z termomodernizacją budynków, poprawą efektywności energetycznej oraz rozwojem zrównoważonego transportu.
LIFE Effect – na rzecz ludzi i klimatu
W związku z ogromnymi wyzwaniami Polska Zielona Sieć bierze udział w wieloletnim i wielostronnym projekcie LIFE Effect. Projekt ten jest inicjatywą dziewięciu organizacji pozarządowych działających na poziomie krajowym i europejskim. Jego celem jest zapewnienie, że nowy system handlu uprawnieniami do emisji dla transportu drogowego i budynków (ETS2) przyczyni się do działań na rzecz klimatu w sposób sprawiedliwy społecznie i przyjazny dla środowiska.
Dążymy wspólnie z partnerami do wsparcia transformacji energetycznej, która będzie sprzyjać partycypacji społecznej – poprzez sprawiedliwe i skuteczne wykorzystanie dochodów z opłat za emisję dwutlenku węgla, w tym środków z SFK. Naszym celem jest również aktywne zaangażowanie społeczeństwa obywatelskiego w proces kształtowania polityk związanych z cenami emisji oraz wykorzystaniem generowanych dochodów.
– System ETS okazał się do tej pory jednym z najbardziej efektywnych narzędzi w redukcji emisji. Wszyscy dążymy do tego, aby transformacja energetyczna była sprawiedliwa dla ludzi, co pozwoli uniknąć przejęcia narracji przez radykałów, mogących zagrozić powodzeniu tych działań. Obecnie niezwykle istotne jest, aby zasady ETS2 i SFK były jasno komunikowane nie tylko decydentom, ale także całemu społeczeństwu, dostarczając proste i zrozumiałe informacje dla każdego – podkreśla Beata Borowiec, ekspertka Polskiej Zielonej Sieci.
Polska – największy beneficjent SFK?
Ze względu na swój miks energetyczny i wysoki poziom ubóstwa energetycznego i transportowego, Polska wyłania się jako jeden z największych potencjalnych beneficjentów SFK, z przewidywaną kwotą 11,4 mld euro. Skuteczne zarządzanie Funduszem oraz otwarty dialog ze społeczeństwem będą kluczowe dla jego sprawnego wdrożenia i osiągnięcia zamierzonych celów.
Transformacja energetyczna musi być sprawiedliwa, aby uniknąć oporu społecznego i zapewnić jej powodzenie. W ramach LIFE Effect przyczyniamy się do monitorowania i kształtowania mechanizmów sprawiedliwej transformacji, w tym efektywnego wykorzystania SFK. Chcemy działać wspólnie z mieszkańcami Polski, dlatego zachęcamy do dzielenia się swoimi przemyśleniami na stronie projektu:
kliknij i wejdź na stronę projektu