W Polsce oraz w innych krajach europejskich trwają prace nad kształtem Krajowych Planów Odbudowy (KPO). Zastrzyk finansowy po pandemii, który ma wesprzeć zieloną transformację, może być ogromną szansą dla Polski. Mamy jednak duże wątpliwości, czy projekt KPO w obecnej postaci, będzie mógł te szanse wykorzystać. Pisaliśmy o tym w naszej ocenie tego dokumentu.

Strona społeczna mogła zapoznać się z propozycjami przygotowanymi przez rząd po raz pierwszy dopiero 26. lutego 2021 r., choć prace nad projektem KPO trwały już od lata 2020 roku. Niestety do tego procesu zostali zaproszeni jedynie przedstawiciele pracodawców oraz samorządów, prawie całkowicie pominięto przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego. Obecnie trwają oficjalne publiczne konsultacje dokumentu, które mają zakończyć się 2. kwietnia 2021 r.

Aby tocząca się w marcu dyskusja była jak najbardziej efektywna Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych i Fundacja Stocznia, w porozumieniu z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej, zorganizowały pięć wysłuchań publicznych (ze względu na ograniczenia związane z pandemią wydarzenia odbyły się w formule on-line).Harmonogram wysłuchań wyglądał następująco:

  1. 22.03.2021 – Odporność i konkurencyjność gospodarki,
  2. 23.03.2021 – Transformacja cyfrowa,
  3. 24.03.2021 – Efektywność, jakość i dostępność systemu zdrowia,
  4. 29.03.2021-  Zielona energia i zmniejszenie energochłonności,
  5. 30.03.2021 – Zielona, inteligentna mobilność. 

Podczas wydarzenia dot. zielonej energii wypowiadały się m.in. Dominika Lasota z Młodzieżowego Strajku Klimatycznego i Izabela Zygmunt z Polskiej Zielonej Sieci oraz CEE Bankwatch Network. 

Lasota zwróciła uwagę na fakt, że „w dokumencie, który ma być drogą wyjścia z ciężkich czasów, stwierdzenie kryzys klimatyczny nie pada ani razu”. Zygmunt podkreślała, że ten plan nie prowadzi na ścieżkę neutralności klimatycznej w 2050 roku, a zamiast tego realizuje obecnie zupełnie nieaktualne założenia krajowej polityki energetycznej PEP2040. „KPO przewiduje bowiem, że Polska do 2030 roku ponad dwie trzecie energii będzie pozyskiwała z paliw kopalnych. (…) Energia odnawialna na lądzie z wiatru i ze słońca nadal nie będzie mogła się rozwijać, bo plan nie przewiduje zmiany blokujących ją w Polsce regulacji prawnych” – ostrzegała Zygmunt.

30 marca podczas wysłuchania o „Zielonej, inteligentnej mobilności” wypowiadał się m.in. dr Wojciech Szymalski z Instytutu na rzecz Ekorozwoju. Szymalski stwierdził, że „choć KPO dostrzega kolej, to proponowane tam rozwiązania jedynie utrzymują status quo. Na wielu liniach kolejowych w Polsce kursują dwa, trzy pociągi dziennie, albo nie ma ich w ogóle. A przecież Unia oczekuje, że do 2030 roku podróże do 500 kilometrów będą neutralne klimatycznie”. Ekspert zajmujący się także transportem miejskim postulował, aby w KPO znalazł się osobny projekt dotyczący transportu rowerowego.

Rząd zbiera uwagi do projektu KPO w formie pisemnej. Można je składać poprzez formularz online.